Bản tin khoa học Bùi Chí Bửu

TINKHOAHOC. Bản tin khoa học Bùi Chí Bửu tuần này có ca1ctin chính: FAO: Hàng triệu người đói tại châu Phi do khô hạn; Giống bắp chống chịu khô hạn; Giống sắn cao sản của Đông Timor; Brazil, Colombia, Costa Rica và Peru thảo luận an toàn sinh học của GMOs; Giống ớt Habanero kháng tuyến trùng; Kaempferol khoá những chất sắt dinh dưỡng trong hạt đậu; Côn trùng và Mùi hương của cây trồng

FAO: Hàng triệu người đói tại Châu Phi do khô hạn
Thu hoạch mùa màng kém do không mưa, kết hợp với xung đột ngày càng xấu, ảnh hưởng El Niño đang làm trầm trọng hơn tình hình bất ổn lương thực của Đông Phi; báo cáo của UN Food Agency (FAO) trong tuần này. Sản lượng cây trồng của vụ thứ nhất trong năm 2009 tại Uganda, nơi mà hàng triệu người đang được xem xét cứu trợ do thiếu lương thực, được dự báo rằng sẽ thấp hơn mức trung bình của nhiều năm. FAO nói rằng: riêng vùng Acholi thuộc Bắc Uganda, sản lượng mễ cốc được dự báo sẽ thấp hơn 50% mức trung bình. Toàn cảnh như vậy sẽ dữ dội hơn đối với nước láng giềng Kenya. Cây bắp chiếm 80% sản lượng lương thực hàng năm, được dự báo sẽ đạt 1,84 triệu tấn, chiếm 28% thấp hơn mức trung bình. Dự trữ quốc gia xem như rỗng không, lệnh cấm xuất khẩu của các quốc gia lân cận và giá cả lương thực cao dai dẳng làm cho tình hình ngày càng xấu hơn. FAO cũng làm dự báo tương tự tại Ethiopia. Mưa quá hạn chế làm cho mùa màng thất bát đến 75% ở một số vùng xem như khó khăn nhất. Xem chi tiết http://www.fao.org/news/story/en/item/35570/icode/

Giống bắp chống chịu khô hạn
Chọn tạo giống chống chịu khô hạn là mục tiêu nghiên cứu phức tạp nhất, đòi hỏi phương tiện thanh lọc chính xác và đánh giá nguồn tài nguyên di truyền. Theo ghi nhận của Pioneer Hi-Bred, một dịch vụ của Du Pont, học đã xây dựng được những phương tiện mới nhất để nghiên cứu khô hạn. Hại địa điểm nghiên cứu Manhattan, Kansas và Plainview, Texas với các phương tiện được cải tiến nhằm giúp công ty tăng cường cam kết của mình, tìm ra nguồn vật liệu di truyền và tính trạng có liên quan đến chống chịu hạn, đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, của nhà nông. Điều này cho phép công ty xây dựng nên môi trường stress có kiểm soát và hệ thống tưới tiêu nhằm đánh giá các dòng biến đổi gen cũng như dòng bình thường trong điều kiện khô hạn. Nghiên cứu tập trung: các sáng kiến phát triển sản phẩm “Drought product”: chiến lược “Drought I” sẽ kết hợp các gen chống hạn trong tự nhiên với những tính trạng cần thiết trong hầu hết các dòng triển vọng cận giao, trên vùng bị ảnh hưởng bởi khô hạn; và sáng kiến “Drought II” sẽ tập trung đánh giá các gen được chuyển nạp, dung hợp được trong genome cây triển vọng. Xem chi tiết http://www.pioneer.com/web/site/portal/menuitem.7e8efb38f124fa3e4a624a62d10093a0/

Giống sắn cao sản của Đông Timor
Hai giống sắn cao sản đã được phát triển thành công tại Đông Timor thông qua chương trình an ninh lương thực 'Seeds of Life'. Chương trình này được tài trợ bởi Bộ Nông nghiệp và Thuỷ Sản của Đông Timor, AusAID và ACIAR. Chương trình này nhằm mục đích giảm đói kém bằng cách tăng năng suất của cây trồng chủ lực thông qua cải tiến giống. Sắn là lương thực chính ở Đông Timor, nơi mà hầu hết các gia đình đều phải chịu đựng cảnh thiếu ăn thường xuyên và theo chế độ phân phối hơn 6 tháng / năm. Giống mới, Ai-luka 2 và Ai-luka 4, được nông dận chấp nhận, cho năng suất tăng 51-65% so với giống sắn địa phương. William Erskine, Giám Đốc CLIMA [Centre for Legumes in Mediterranean Agriculture] quản lý chương trình Seeds of Life, đã ghi nhận rằng: năng suất tăng 65% đối với cây lương thực như sắn sẽ tạo sự khác biệt rõ rệt cho đời sống của nhân dân. Xem chi tiết http://www.clima.uwa.edu.au/

Brazil, Colombia, Costa Rica và Peru thảo luận an toàn sinh học của GMOs
Các nhà khoa học của Brazil, Colombia, Costa Rica và Peru sẽ gặp nhau tại Embrapa, Brazil vào ngày 28 tháng Chín, 2010 để chuẩn hoá các qui trình đánh giá an toàn sinh học của sinh vật biến đổi gen (GMOs) tại quốc gia của họ. Các trình bày sẽ liên kết với dự án "Latin America: the construction of multi-second capacity of the Cartagena Protocol on Biosafety" đã được phát triển giữa những quốc gia này và được chấp nhận bởi tổ chức “Global Environment Facility” của Ngân Hàng Thế giới. Đại diện của mỗi nước trình bày chi tiết các nội dung khoa học, công nghệ về dự án. Sự phát triển “Biosafety LAC” còn là phản ứng của sự cần thiết phải tăng cường khả năng mỗi quốc gia thành viên trong sự an toàn về môi trường sống của GMOs, trong khi đánh giá tác động kinh tế xã hội và sự phát triển cộng đồng.Xem chi tiết http://www.clicnews.com.br/tecnologia/view.htm?id=100899

Giống ớt Habanero kháng tuyến trùng
Các nhà nghiên cứu thuộc cơ quan ARS [United States Department of Agriculture-Agricutural Research Service], Hoa Kỳ tại trạm Charleston, South Carolina do nhà di truyền Richard Fery và nhà bệnh cây Judy Thies sẽ sớm phóng thích giống ớt habanero PA-559 kháng được tuyến trùng gây bệnh sưng rễ. Tuyến trùng gây bệnh sưng rễ là đối tượng gây hại trên nhiều loài cây trồng. Nó làm cho cây tăng trưởng kém, làm giảm chất lượng nông sản và giảm năng suất, giảm tính chống chịu stress do khô hạn hoặc bệnh hại. PA-559 có chứa một gen trội đối với tính trạng kháng sâu hại từ giống bố mẹ TigerPaw-NR được phóng thích vào năm 206 do ARS. Giống triển vọng này được khảo nghiệm tại Charleston trong hơn hai năm, khẳng định được tính kháng tuyến trùng và có phẩm chất trái giống như giống ớt đỏ có dạng hình “habanero”. PA-559 sẽ có thể là dòng bố mẹ trong hệ thống lai tạo giống và sẽ là giống thương mại trong sản xuất. Xem http://www.ars.usda.gov/is/pr/2009/090922.htm

Kaempferol khoá những chất sắt dinh dưỡng trong hạt đậu
Phương pháp xét nghiệm “bioavailability” về sắt của giống đậu pinto, đỏ, trắng là vấn đề nan giải đối với các nhà khoa học trong một thời gian dài. Các giống đậu như vậy là thực phẩm chính của nhiều nước đang phát triển ở Nam Á và Đông Á, cung cấp nguồn sắt quan trọng cho cơ thể, và là chất thay thế sắt có từ nguồn động. Hợp tác khoa học giữa cơ quan ARS [U.S. Department of Agriculture - Agricultural Research Service] Raymond P. Gahn và Đại Học Cornell tập trung giải pháp phân tích sắt mà nhà sinh lý học của ARS trước đó, Ross M. Welch đã làm trên cây họ đậu. Những nhà khoa học này có thể xác định kết quả ban đầu của họ về những tế bào có tên chuyên môn là “Caco-2 human digestive system” cấy trong đĩa petri khi nghiên cứu dinh dưỡng cho gia cầm, trong đó, kaempferol là cơ chất có tính chất ức chế. Qua nghiên cứu này, lần đầu tiên người ta xác định kaempferol đóng vai trò chủ lực trong việc làm giảm chất sắt có khả năng đồng hoá trong cơ thể. Khám phá như vậy mở ra khả năng nghiên cứu sâu hơn về tính chất “bioavailability” của sắt, một vi chất cực kỳ quan trọng ở các nước đang phát triển. Xem chi tiết http://www.ars.usda.gov/is/pr/2009/090924.htm

EFSA và tranh luận về đánh giá rủi ro của GMO
Hội nghị 2 ngày về đánh giá rủi ro của GMO đối với người và gia súc cũng như môi trường đã được tổ chức bởi EFSA [European Food Safety Authority] tại Brussels vào tuần qua. Hội nghị bao gồm các nhà đánh giá rủi ro của EU, các nhà quản lý rủi ro, và các đại diện từ phía đối tác bao gồm giới công nghiệp, người tiêu dùng và nhà môi trường của khắp nơi trên thế giới. Giám Đốc điều hành của EFSA, Bà Catherine Geslain-Lanéelle nhấn mạnh rằng "EFSA không phải là pro-GMO (thân GMO) cũng không phải là anti-GMO (chống GMO)." http://www.efsa.europa.eu/EFSA/efsa_locale-1178620753812_1211902898772.htm

Côn trùng và Mùi hương của cây trồng
Côn trùng nhầm lẫn bay ra khỏi nguồn thực phẩm của chúng hoặc ra khỏi nơi bạn tình của chúng là giải pháp được người ta nghiên cứu nhằm bảo vệ cây trồng thoát khỏi sâu hại. Mùi hương như vậy đã được nhà nghiên cứu của Rothamsted là Anthony Hooper viết trên tạp chí Chemistry Communications. Trong thiên nhiên, côn trùng phát hiện các tín hiệu có bản chất hoá học - thí dụ như pheromones nhờ râu của chúng; chất hoá học này gắn với protein có tên là “OBP” [odorant-binding protein]. TS Hooper đã tìm thấy nhiều hoá chất khác cũng gắn được với OBP mạnh gấp nhiều lần hơn so với pheromone. Họ tìm cách thử nghiệm trên con rầy mềm aphids, cũng như các loài côn trùng gây bệnh cho người như ruồi tsetse và muỗi. Giám Đốc điều hành Douglas Kell của Hội Đồng BBSRC [Biotechnology and Biological Sciences Research Council], người tài trợ quỹ nghiên cứu, xem xét công nghệ này như một biện pháp cách tân nhằm phòng trừ và kiểm soát sâu bệnh hại cây trồng. Xem http://www.bbsrc.ac.uk/media/releases/2009/090924_scientists_discover_how_to_send_insects_of_the scent.html