Bản tin khoa học Bùi Chí Bửu

TINKHOAHOC.IRRI và Bayer nghiên cứu cải tiến năng suất lúa; FAO xem xét thị trường thương mại chuối; Carbon monoxide làm tăng tính chống chịu của cây đối với triệu chứng thiếu sắt; Giống thuốc lá biến đổi gen kháng sâu bệnh hại; Mối tương quan giữa hiện tượng lặp đoạn của gen với hiện tượng “splicing” có chọn lọc trong cây; Ngày Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Copenhagen; Hội nghị quốc tế công nghệ sinh học nông nghiệp tại Ấn Độ; Hội Nghị Quốc tế CNSH Nông nghiệp tại Uganda; Hội Nghị Đa Dạng Sinh Học Pan Arab tại Ai Cập

IRRI và Bayer nghiên cứu cải tiến năng suất lúa
Bayer CropScience Viện Lúa Quốc tế tại Philippines (IRRI) tuyên bố họ sẽ phối hợp với nhau để cải tiến năng suất lúa, sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên di truyền đa dạng phục vụ cải thiện giống chống chịu sâu bệnh hại, làm giảm hiệu ứng nhà kính do khí bốc lên từ ruộng lúa nước, đào tạo nguồn lực cho khoa học gia trẻ. Bayer và IRRI đã ký một bản ghi nhớ SKEP (Scientific Know-how and Exchange Program). Trước tiên, công ty của Đức sẽ tham gia một hoạt động quốc tế nhằm mục đích phát triển ngân hàng dữ liệu về bộ gen cây lúa với trên 2.000 mẫu giống lúa và quần thể các loài hoang dại. Sau đó, IRRI và Bayer sẽ làm việc với nhau để phát triển những công cụ nhanh chóng tìm kiếm gen kháng bệnh bạc lá lúa. Hợp tác này bao gồm nghiên cứu giải pháp khắc phục sự thải mê tan trên ruộng lúa bằng kỹ thuật tưới nước tiết kiệm. Đầu năm nay, Bayer tham gia HDRC (Hybrid Rice Development Consortium). Xem chi tiết http://www.bayercropscience.com/bcsweb/cropprotection.nsf/id/EN_20091204?open&l=EN&ccm=500020

FAO xem xét thị trường thương mại chuối
Chuối đang chống chịu với tác động của khủng hoảng tài chính toàn cầu nhiều hơn các nông sản khác, FAO đã nhận xét như vậy trong báo cáo mới đây. FAO dự đoán rằng các nước đang phát triển sẽ tiếp tục đăng ký mức gia tăng về nhu cầu trái cây, với giá trị nhập khẩu tăng 2,5% (2,33 triệu tấn) vào năm 2009, chủ yếu là Trung Quốc. FAO cho rằng nếu vượt qua đáy vào cuối năm nay, thì nhu cầu chuối sẽ tăng 8% vào năm tới. Tuy nhiên FAO vẫn kêu gọi tăng thêm nguồn tài trợ hướng theo bản đồ toàn cầu về diễn biến bệnh phát triển trên cây chuối. FAO ghi nhận bệnh trên chuối làm gia tăng chi phí đầu vào của nhà sản xuất, đặc biệt là nông hộ qui mô nhỏ, ước tính 4 tỷ đô la Mỹ trong 2010. Bệnh Bunchy Top và bệnh Bacterial Wilt đe dọa 70 triệu người tại 15 nước thuộc khu vực sub-Sahara của Châu Phi. Xem chi tiết http://www.fao.org/news/story/en/item/38013/icode/

Carbon monoxide làm tăng tính chống chịu của cây đối với triệu chứng thiếu sắt
Carbon monoxide (CO) được xem như chất điều hòa trong một số tiến trình sinh học của động vật thí dụ như trong sự kiện mạch vận động (vasomotion), hô hấp và điều hòa nhiệt. Nó còn được xem như phân tử có tính chất thông tin trong truyền tín hiệu thần kinh lien bào. CO tạo ra một vài đặc điểm sinh học của nó khi kết hợp với nitric oxide (NO), điều hòa phản ứng sinh lý cây trồng trên qui mô lớn thí dụ như cơ chế biến dưỡng. Chức năng đáp ứng lại stress trong cơ chế biến dưỡng như vậy chưa được biết rõ ràng. Các nhà khoa học thuộc Đại Học Nông Nghiệp Nanjing, Trung Quốc chứng minh rằng CO có thể điều hòa trạng thái tối ưu sắt trong tế bào (iron-homeostasis) cây Arabidopsis. Chính CO ngăn ngừa hiện tượng chlorosis khi cây Arabidopsis và vi sinh Chlamydomonas thiếu sắt. Hàm lượng CO nội sinh tăng trong cây Arabidopsis trong điều kiện trồng trong môi trường thiếu sắt. Hợp chất biểu hiện kết quả của các gen này là IRT1, FRO2, FIT1 và FER1. FRO2 và FER1 mã hóa ferric reductase, enzyme này rất cần thiết cho cây khi đất có ít sắt, cũng như khi cây có ít ferritine, một protein dự trữ sắt. Xử lý trên các dòng bắp đột biến thiếu sắt cho thấy có sự hồi phục màu xanh của lá. Xem chi tiết Plant Biotechnology Journal trên mạng http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-7652.2009.00469.x

Giống thuốc lá biến đổi gen kháng sâu bệnh hại
Các nhà khoa học của ĐH Quốc Gia Đài Loan đã phát triển được giống thuốc lá kháng bệnh vi khuẩn “soft rot” (thối nhủn) do Erwinia carotovora và bệnh “damping-off” do Pythium aphanidermatum. Cây như vậy kháng được sâu Helicoverpa armigera. Những cây thuốc lá này thể hiện gen mã hóa sporamin và CeCPI, đó là những chất ức chế protease có từ khoai lang và khoai sọ, xuất hiện khi cây bị thương và cây phản ứng với vi sinh vật xâm nhiễm nhờ promoter pMSPOA. Các nhà nghiên cứu quan sát những dòng thuốc lá này có hệ thống khí khổng hạn chế được sự đi vào của zoospores, làm giảm nẩy nầm bào tử, và làm giảm sự vươn dài của hyphae. Xem chi tiết trong Plant Biotechnology Journal. Protease của cây là những chất ức chế đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tự bảo vệ của cây chống lại sâu bệnh hại. Download http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-7652.2009.00466.x

Mối tương quan giữa hiện tượng lặp đoạn của gen với hiện tượng “splicing” có chọn lọc trong cây
Các nhà khoa học thuộc ĐH Georgia đã xem xét làm thế nào gen isochorismate synthase (ICS) được điều tiết trong Arabidopsis và cây Populus. Đây được xem như sự kiện đầu tiên tìm thấy mối tương tác qua lại giữa hiện tượng lặp đoạn của gen và hiện tượng “spicing” chọn lọc của cây trồng (splicing là sự kiện cắt rời intron và nối lại theo trình tự các exon của phân tử mRNA). Chung-Jui Tsai là nhà khoa học đóng vai trò trưởng nhóm cùng với cộng sự đã nhấn mạnh rằng biểu hiện này không chỉ có trong thực vật mà còn có trong động vật và người. ICS mã hóa một enzyme có vai trò tổng hợp vitamin K trong khi quang tổng hợp và tổng hợp chất salicylic acid khi cây phản ứng với stress. Arabidopsis có hai bản sao của gen ICS. Trong khi Populus chỉ có một. Tsai và cộng sự đã khám phá rằng gen ICS của cây Populus thực hiện splicing có tính chọn lọc và triệt để nên khó có thể tạo ra hiện tượng lặp đoạn ICS vì vậy nó không đáp ứng nhạy cảm với stress. Sự kiện splicing có chọn lọc (alternative) như vậy cho phép các gen sản sinh ra hai hoặc nhiều hơn protein với những chức năng khác nhau. Khi gen ICS của cây Populus được chèn vào trong giống đột biến Arabidopsis thiếu copy kháng sress ICS, họ thấy rằng gen du nhập này không thể splicing chính xác và không thể phục hồi khả năng của cây sản sinh ra salicylic acid. Nhóm nghiên cứu của Tsai chứng minh rằng không giống như Arabidopsis, chức năng ICS của cây Populus ICS chủ yếu phục vụ quang tổng hợp. Populus, và những cây than mộc khác, khi bị stress do môi trường, đã thực hiện một lịch sử lâu dài tiến hóa để tổng hợp được salicylic acid và những hợp chất khác phục vụ yêu cầu "constitutive defense” (tự vệ có tính cách định sẵn không phải do nhạy cảm). Đọc trên tạp chí PNAS http://www.uga.edu/news/artman/publish/printer_091207_Plants.shtml hoặc http://dx.doi.org/10.1073/pnas.0906869106

Ngày Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Copenhagen
Các nhà chính sách, nhà sản xuất, nhà thực hiện cải cách nông thôn và các nhà khoa học tập tạp tại Copenhagen vào ngày 12 – 12- 2009 để thảo luận về "Con đường sau hội nghị thượng đỉnh Copenhagen: những chiến lược ưu tiên, hành động đảm bảo an ninh lương thực và phát triển nông thôn trong khi khí hậu thay đổi". Xem chi tiết http://www.agricultureday.org/ hoặc đọc tạp chí của CGIAR theo http://www.cgiar.org/monthlystory/december2009.html

Hội nghị Quốc tế công nghệ sinh học nông nghiệp tại Ấn Độ
Hội Nghị Quốc Tế Biotechnology-Based Sustainable Agriculture sẽ được tổ chức vào ngày 19-12-2009 tại New Delhi, India. Xem chi tiết http://www.ilsi-india.org/activities-events/Information%20Brochure.pdf

Hội Nghị Quốc tế CNSH Nông nghiệp tại Uganda
SCIFODE (Science Foundation for Livelihoods and Development) và RUFORUM (Regional Universities Forum for Capacity Building in Agriculture) sẽ tổ chức hội nghị quốc tế Agrobiotechnology, Biosafety and Seed Systems (AGBIOSAFESEED2010) vào ngày 8-11 tháng Ba 2010 tại Imperial Royale Hotel, Kampala, Uganda. Chủ đề của Hội Nghị: Tapping Agro-Biotech Potential for Improved Seed Production and Utilization. Xem chi tiết http://www.scifode.org

Hội Nghị Đa Dạng Sinh Học Pan Arab tại Ai Cập
Hội nghị Pan Arab Biodiversity được tổ chức tại Alexandra, Egypt vào ngày 14-15 tháng 12, 2009. Chủ đề: Arab biodiversity heritage; problems and obstacles facing Arab biodiversity conservation; Arab biodiversity documentation; and current efforts in the Arab world for biodiversity conservation. Xem chi tiết http://www.bibalex.org/cssp/Event/Event.aspx?ID=192